Elina Brotherus “Large de Vue” / “Vizyonun Genişliği”

Elina Brotherus
“Large de Vue” / “Vizyonun Genişliği” ve
erken dönem eserlerinden bir seçki

Yapı Kredi Kâzım Taşkent Sanat Galerisi
11 Ekim – 29 Kasım 2008
Açık olduğu saatler:
Hafta içi 10:00 - 19:00
Cts. 10:00-18:00 / Pz. 13:00 – 18:00

“İSTİKLÂL SERÜVENİ “GÜNCEL SANAT SERGİSİ DİZİSİNİN
İLK YABANCI SANATÇISI:

Elina Brotherus
11 Ekim - 29 Kasım 2008
Yapı Kredi Kâzım Taşkent Sanat Galerisi

René Block’un küratörlüğü ve Melih Fereli’nin danışmanlığında sürdürülen “İstiklal Serüveni” güncel sanat sergi dizisinin altıncısı, 1972 doğumlu Finlandiyalı fotoğraf sanatçısı Elina Brotherus’a ayrıldı.

Serginin büyük bir bölümünü, sanatçının 45 parçalık bir dizi fotoğraftan oluşan “Large de vue” adlı eseri teşkil ederken, “Model Studies” dizisinden parçalar ve 2 adet video çalışması da Kâzım Taşkent Galerisi’nde yer alıyor.

Sanat tarihçisi Timo Valjakka’nın yazdığı gibi, Brotherus “parça parça oluşturulan ya da tekil eserlerin görsel, resmi ve psikolojik özelliklerinin birbirine karışmasını sağlayan bir dil”e sahip.
Avrupa başkentleri başta olmak üzere birçok şehirde 40’ın üzerinde kişisel sergi açan sanatçı, “İstiklâl Serüveni” sergi dizisinin ilk yabancı konuğu.



“Benim çalışmalarım, sırt çantamda fotoğraf makinesi, elimde tripod yürürken, değişen ışıkları incelemeyi, sade manzaralar aramayı, mekân içinde bir insan figürünü, hikâyesi olmaksızın, tasvir etmeyi kapsıyor. Konularım: zamanın gelip geçiciliği, ışığın renkleri, insan bedeni, sanatçının bakışı.
Sanatçının kendisi fotoğrafta görünmese bile, bakışı her zaman fotoğrafın içindedir. Onun baktığı özne, ister bir model ister manzara olsun, dünya içinden çerçevesini çizip çıkarmayı seçtiği şeydir. Fotoğraf bu bakışı ve sonuçlarını barındırır.

İmgenin kendi kuralları vardır. İmgelere gerçek dünyaya baktığından farklı bir şekilde bakar insan. Ben çoğumuzun günlük hayatında çok sıklıkla eksik olan şeylere bakıyorum: sakin, geniş alanlara, şaşırtıcı şeylere, gerçek yalnızlıklara ve bunun telafisi olarak paylaşılan deneyimlere.”
Elina Brotherus



“Elina Brotherus ve külliyatıyla ilk karşılaşmam, 1999 yılında, İstanbul’da gerçekleşti. 6. Uluslararası İstanbul Bienali’nde “Suites françaises” başlığı altında bir dizi fotoğraf sergilemişti; bunların üzerine fotoğrafları çekilmiş nesnelerin Fransızca adlarının yazılı olduğu küçük kâğıtlar yapıştırılmış haldeydi. Helsinki’den yeni taşındığı bu ülkenin dilini öğrenmek için kendine özel ve mizahi bir öğrenme programı.

“Suite françaises”deki çalışmalar Johann Sebastian Bach’ın aynı adlı kompozisyonundaki neşe ve havailiğe sahipken, bundan kısa süre sonra gerçekleştirilen fotoğraf serisi “Kız aşktan bahsediyordu”, bir başka büyük kompozisyonun izlerini takip ediyordu. Bu çalışma, Franz Schubert’in “Kış Seyahati” adını taşıyan ve aşkı ve kışın hüküm sürdüğü bir yere doğru hedefsiz bir seyahati konu alan otuz şarkıdan meydana gelen döngüsünün ilk satırını kendine başlık edinmişti. Tıpkı müzikte olduğu gibi, fotoğraflar da hassasiyet, melankoli ve şiir yüklüdür.

Burada sergilenen yeni fotoğraf döngüsü “Large de Vue” de bir besteciye adanmıştır. Erik Satie, 20. yüzyılın başındaki en parlak bestecilerden biri sayılmaktaydı. İroni dolu olmalarıyla, müzikal bir gelenekten ziyade güzel sanatlar alanında etkin sanatçıların köktenci konseptlerine yakın duran kompozisyonların lafını sakınmayan ama her daim akademik dilden uzak icra kurallarıyla bezerdi. Bestecinin bu kurallarının bazıları Elina Brotherus tarafından çerçevelerin cam kısmına gravür yöntemiyle işlenmiş ve bu 45 işin başlıkları olmuştur; bu başlıklar da Schubert döngüsünün olduğundan daha hafif ve daha özgür olmanın yanı sıra kendilerine karşı daha fazla ironi gösterirler.

Elina Brotherus ile beraber Kâzım Taşkent Sanat Galerisi’nde sergilenen “İstiklâl Macerası” serisine ilk kez Türkiyeli olmayan bir sanatçı davet edilmiş oldu. Ancak melankoli yüklü işleriyle kuzeyin geniş manzaralarının sessizliği ve bu caddenin kentsel telaşı arasındakinden daha büyük bir tezat düşünülmesi neredeyse mümkün değil.”
René Block



“Eksantrik Fransız kompozitör Erik Satie bestelerini çalacak kişilere kesin talimatlar hazırlamıştı. Bu talimatlar geleneksel largo ve fortissimo’lardan çok daha detaylı ve sayıca çok daha fazlaydı.
Elina Brotherus Large de vue’yu (Breadth of Vision / Vizyonun Genişliği, 2006) Erik Satie’ye adadı. Large de vue 45 parçalık bir dizi fotoğraftan oluşuyor. Brotherus, farklı zamanlarda ve farklı yerlerde çektiği bu fotoğrafların aralarına Satie’nin 1912’de tamamladığı Aperçus désagréables’e eklediği talimatları serpiştirmiş.
Brotherus, piyanoda dört elle çalınmak üzere yazılan bu parçayı gençliğinde öğretmeniyle birlikte çalmış. Hocasının şiirsel özgürlük kullanarak çevirdiği bu oldukça şiirsel talimatlar sanatçının aklında uzun süre yer etmiş. Şimdi Satie’nin orijinal dilinde yani Fransızca talimatları fotoğrafları örten camlar üzerine kazılı ve yeterince yavaş’dan gerçek ve ancak sezilebilir’e kadar uzanan anlamlar taşıyorlar.”
***
“Brotherus’un farklı zamanlarda gerçekleştirdiği çalışmalarında çok önemli bir rol oynayan kelimeler, bizleri, yazılı dilin onun sanatının biçimlenmesinde ne kadar katkıda bulunduğu üzerine düşünmeye zorluyor. Sanatçı birçok farklı dil konuşuyor ve bu dillerin hem fonetik özelliklerini hem kültürel anlamlarını bilinçli bir şekilde kullanıyor. Onun grup eserlerine verdiği, Almanca, Fransızca ve İngilizce olarak farklı dillerde ve değişken adlar, öylesine tesadüfen seçilmiş başlıklar değiller. “
Timo Valjakka